असेच एका कुठल्याश्या रविवारी लक्ष्मी मित्तल ह्यांच्यावरचा एक लेख वाचला. असले लेख रविवारच्या सुट्टीच्या दिवशी वाचले कि आपण पण काहीतरी वेगळे करायला हवे, असे काही तास तरी वाटत राहते 🙂 सुट्टीच्या दिवशी दुसरे काही करण्यासारखे नसल्याने, वेगळे काही करावेसे वाटणे, ह्यात वेगळे काहीच नसावे कदाचित! माझ्या मते वयाची पस्तीशी उलटलेल्या, आणि पन्नाशीच्या जवळ अजून न पोहोचलेल्या, बऱ्याच जणांना “वेगळे काही तरी करायला हवे” चे हे असे झटके मधून मधून येत असतात!

पण असे फक्त वाटत राहणे आणि तसे काही प्रत्यक्षात करणे ह्यात फार फरक असतो.

सेकंड होमे घ्यायचे असणे, किंवा मुलांची लाखभर रुपये शाळेची फी किंवा नवीनच launch झालेली कुठलीशी SUV अशा अनेक कारणांनी मग हे विचार सहज धुतले जातात. कदाचित म्हणूनच एखादाच लक्ष्मी मित्तल होऊ शकतो आणि बाकी सगळे इमाने इतबारे EMI भरून आपल्या २ BHK मध्ये channel surf करत, शेवटी “TV वर बघायला काहीच कसे नसते” म्हणून छान पैकी झोप काढतात!

सगळे मित्र सायन्स ला admission घेतात म्हणून आपण पण तेच करायचे. मग त्यानंतर सगळे इंजिनिरिंग करतात म्हणून आपण पण इंजिनिअर व्हायचे. मग engineering करताना GATE, GRE, MBA वगैरे कानावर पडू लागते म्हणून आपण पण wordlist घोकून पहायची आणि शेवटी IT क्षेत्रात बूम आहे असे सगळे म्हणतात म्हणून आपण पण तिथलीच एक नोकरी धरायची!

आमच्या आयुष्याचा आजवरचा प्रवास इतका साधा, सरळ, सोपा आहे. कुठे आयुष्यात काही स्पष्ट GOAL वगैरे कधीच नव्हता. सगळी पृथ्वीच गोल आहे मग अजून आपण कसले वेगळे GOAL ठरवायचे? ह्या मताशी आपण एकदम ठाम आहे!

कसा कि कसा मी? असा कधी प्रश्न पडलाच तर उत्तर अगदी सोप्पे आहे – असा मी असा मी सारखा एक सर्व सामान्य तासा मीच आहे मी! आयुष्य हे असे आपोआप घडत गेले. त्याबद्दल खंत वगैरे काही नाही! कारण अजून त्यामुळे नुकसान काहीच झालेले नाही 🙂

कॉलेज मध्ये असताना छान group जमतो. college मधून बाहेर पडेपर्यंत अगदी रोज न चुकता भेटी होत असतात. मग हळू हळू प्रत्येकाचे आयुष्य एक दिशा पकडून धावू लागते. काही दिवसांनी मग रोज न चुकता भेटणारे मित्र न चुकता भेटी चुकवू लागतात! ह्या भेटींची गोडी विसरण्या इतकी दुसरी काही “गोड” करणे त्यांना मिळू लागतात. रोजचे भेटणे हळू हळू आठवड्यावर आणि नंतर महिन्यावर येते! आणि मग यथावकाश भेटी गाठी फक्त समारंभातच घडू लागतात!  कधी सगळे जमलेच तर गप्पांचा विषय “काही तरी वेगळे करूयात यार” ह्या track वर येतो. तेवढ्यात कुणाची तरी बायको “चलायचे का” असे विचारते आणि प्रत्येकजण ज्याच्या त्याच्या ठरलेल्या track वर पुनश्च येतो!

आता मित्रांनी एकत्र सिनेमा – नाटक बघणे जवळपास अशक्य झाले आहे! It is sad but this is reality! “दिल चाहता है” मध्ये अक्षय खन्ना जेंव्हा अमीर आणि सैफ ला दूर जाणारे एक जहाज दाखवतो आणि प्रत्येक मित्र असाच त्या जहाजाप्रमाणे आपापल्या दिशेला दूर दूर निघून जाईल म्हणतो, तो सीन आपल्या प्रत्येकाच्या आयुष्यात खरा ठरतो!

एकूणच लग्नानंतर माणूस अपोपापाच कौटुंबिक जास्त आणि सामाजिक वगैरे कमी होत असावा. काही अपवाद असायचेच पण बहुदा हे असेच होत असावे!

माझे अजून एक असेच निरीक्षण आहे – माणसाला कितीही, कधीही आणि काहीही मिळाले तरी तो कायम रिकामाच राहतो बहुतेक! हावरटपणा हा गुण माणसामध्ये जन्मजात असतो असे माझे निरीक्षण आहे! एखाद वर्षाचे मुल सुद्धा दुसर्या मुलाच्या हातातली वस्तू हवी म्हणून रडते. ती वस्तू हातात मिळेपर्यंत ते भोकाड पसरते! परंतु स्वतःच्या हातातले मात्र दुसर्याला घेऊ देत नाही! वय वाढेल तसा वागण्यात फरक पडत असेल, पण हा गुण मात्र कायम राहतो!

व्यवस्थित नोकरी लागली कि कार घेण्यासाठी धावायचे. का? तर अजून चार जणांनी घेतली सुद्धा म्हणून मी पण घेणार! ते झाले कि घर. मग सेकंड होम – का? तर अजून चार जणांचे झालेसुद्धा मग मी पण केलेच पाहिजे! मग काही वर्षांपूर्वीची challenging वाटणारी नोकरी आता कंटाळवाणी होते! “Growth” नाही असा साक्षात्कार होतो! मग पुन्हा धावाधाव. मग US ला जाण्याचे pressure घ्यायचे. कशासाठी? तर हे सगळे EMI, पोरांच्या शाळेच्या फिया, गाड्या, हे सगळे life style टिकवायची तर US वारी आवश्यक असे समर्थन करायचे!

एवढ्यात कुठेतरी अध्यात्मिक साहित्य वाचण्यात येते. थोडेसे वैराग्य आल्यासारखे होते. पण मग एक “फोरेन ट्रीप” करून आले कि कसे mind फ्रेश होते! आणि वैराग्याचा राग येतो! आणि आखून दिलेल्या रुळांवरून प्रवास पुन्हा सुरु राहतो!

कधी वाटते “tom and jerry” च्या शो प्रमाणे आयुष्य असावे. कायम खोड्या काढत खिदळत राहणारे! तर कधी वाटते शेवटच्या चेंडूपर्यंत रंगणाऱ्या वन डे क्रिकेट प्रमाणे आयुष्य जगावे! मग शेवटी जिंकलो-हरलो फारसा फरक पडत नाही…तळपायाला घाम सुटून उत्कंठा ताणली गेली आणि त्यातली धमाल अनुभवली कि शेवटी सगळे वसूल होतेच कि! आयुष्य असे असावे! पण बर्याच वेळा आपले आयुष्य पाऊस पडून नक्की draw होणार्या टेस्ट match प्रमाणे चालू असते. उगाच खेळायचे म्हणून खेळत राहायचे, निकाल काहीच लागणार नसतो!

कधी वाटते कि आपण शिक्षक व्हावे. आज चांगल्या शिक्षकांची खरेच गरज आहे. आज ज्याला दुसरे काहीच जमत नाही तो शिक्षक होतो! हे बदलावे का? कधी वाटते राजकारणात यावे, काही सुशिक्षित लोक ह्यात उतरत आहेत, त्याची गरजाही आहे! कधी वाटते आपण लेखक व्हावे. तर कधी वाटते एखादा चांगला सिनेमा किंवा नाटक करावे! आजकाल त्याचीही उणीवच आहे! कुठलाच सिनेमा महिन्याभारापेक्षा जास्ती कुणाच्याच लक्षात राहत नाही, हे कशाचे लक्षण आहे?

थोडक्यात काय कि वाटते खूप काही पण कळात नाही कि नक्की काय करावे! खरे सांगायचे तर आपल्याला ह्यातले काहीच जमणार नाही कदाचित 🙂

हातातला लेख वाचून संपला, भावाने TV लावला. समोर Tom and Jerry लागले होते. ते पाहण्यात, खिदळण्यात हरवून गेलो! ब्रेक झाला म्हणून channel बदलला तर समोर “नांदा सौख्य भरे” ची जाहिरात लागली होती. लिहिले होते “रोज ७:३० वाजता सोमवार ते शनिवार”. मग एकदम जाणवले कि रविवार संपला आहे. आणि पुन्हा एकदा सोमवार ते शुक्रवार आमचा आधीच draw झालेला पाच दिवसीय “कसोटी सामना” लवकरच चालू होणार आहे!

—- चिंगुडे